Wat is een seksverslaving?                                         

Seksverslaving lijkt in veel opzichten op andere verslavingen: de gedachten aan seks zijn bijna obsessief. Er is controleverlies en er zijn steeds meer prikkels nodig om hetzelfde prettige gevoel te krijgen. Hoe werkt dat in ons hoofd? Seks is één van de sterkste activators van dopamine. Dopamine maakt deel uit van ons beloningssysteem, wat ons een prettig gevoel bezorgd. Verschillende drugs, zoals cocaïne werken op hetzelfde beloningssysteem. Zodra iemand een pornografische afbeelding ziet, brengt dit gelijk prettige herinneringen naar boven, waardoor het belonend gedrag opnieuw wordt opgezocht. Na enige herhaling worden er zo zelfs nieuwe banen in de hersenen gemaakt.¹ De hersenen veranderen dus letterlijk door pornografie en deze veranderingen zijn zichtbaar door medische beeldvorming!²

 

Wanneer ben je seks verslaafd?

Er bestaat geen eenduidige definitie van seksverslaving. De meest eenvoudige zelftest is: probeer maar eens een maand zonder! Je kunt ook online allerlei vragenlijsten invullen om te weten of je seksverslaafd bent, bijvoorbeeld die van de ‘sex and love addicts anonymous’: www.slaa-nederland.nl.

 

Hoe werkt seksverslaving?

De meeste mensen die op zoek zijn naar seksuele bevrediging, zijn ten diepste op zoek naar liefde. Elk mens heeft behoefte aan liefde. Een tekort aan liefde kan op vele manieren ontstaan. Het is als een pijnlijke, open wond die schreeuwt om behandeling. Je zoekt verzachting voor de pijn. Omdat pornografie zo gemakkelijk beschikbaar is, lijkt het een gemakkelijke manier om je gebrek aan liefde op te vullen. “Pain seeks pleasure”, zegt een Engels spreekwoord. Pijn zoekt plezier. Helaas blijkt dat plezier maar kortstondig. Porno is geen liefde. Het is een harde wereld vol haat en afwijzing. Het kan niet anders dan dat je beschaamd uitkomt en opnieuw verwond raakt. De oorspronkelijke wond wordt niet genezen, maar wordt alleen dieper. Misschien dat meer van hetzelfde kan helpen. Maar ook andere vormen van porno of nieuwe seksuele uitdagingen vervullen niet. Niet alleen de wond wordt groter, maar de teleurstelling ook. Bovendien is er nu nog een probleem bij: een verslaving aan seks.

 

Seksverslaving lijkt invloed te hebben op mensen in allerlei rangen en standen. Verslavings-therapeuten geven aan dat zij vaak succesvolle, goed opgeleide mannen met een partner in behandeling hebben. Blijkbaar biedt ook het intellect geen bescherming tegen de lust. Lust lijkt wel een monster, wat zelfs de sterksten onder ons maar moeilijk kunnen temmen. Het behoeft ook weinig uitleg dat een seksverslaving het verstand te boven gaat. Geen redelijk denkend mens neemt een weloverwogen beslissing om zichzelf en zijn geliefde relaties kapot te maken.

 

Hoe kom ik van een seksverslaving af?

Het twaalf stappenplan is al jarenlang en wereldwijd de meest gebruikte methode om mensen te helpen uit de verslavingscyclus te komen. De twaalf stappen dateren al uit 1935 toen de eerste AA (Anonieme Alcoholisten) groep hier mee ging werken. De oprichters van de AA waren een alcoholverslaafde chirurg en een verslaafde effectenmakelaar. De AA telt nu wereldwijd meer dan twee miljoen leden met meer dan 100.000 plaatselijke groepen in 150 landen. Later is de methodiek van de 12 stappen ook toegepast voor andere verslavingen: Zo ontstonden onder ander de NA (Narcotics Anonymous) voor drugsverslaafden, en de SLAA (Sex and Love Addicts Anonymous) voor seks verslaafden.

De twaalf stappen bleken een beproefd model voor allerlei soorten verslavingen. Verbazend genoeg zijn de oorspronkelijke principes door al die tijd hetzelfde gebleven. Dat kan je niet van veel therapeutische methodes zeggen. Vandaar dat ik de 12 stappen nog steeds een bruikbaar instrument vind. De stappen die ik hieronder noem komen van de website van de Anonieme seks- en liefde verslaafden (www.slaa-nederland.nl) maar ze verschillen nauwelijks van de oorspronkelijk beschreven twaalf stappen uit 1935. Ik heb alleen de term liefdesverslaving vervangen door lustverslaving, omdat ik denk dat het in de context van dit boek de lading meer dekt. Als je denkt dat je niet verslaafd bent, neem dan toch even de moeite om deze stappen door te lezen, want het is, zoals voorin het AA boek staat “een manier voor velen om tot een gelukkig en nuttig leven te komen, of je nu verslaafd bent of niet.” ³

We gaan hier met zeven mijlslaarzen door de twaalf stappen, maar dat wil niet zeggen dat het een snelle kookboekmethode is. De strijd tegen lust los je gewoonlijk niet snel op. Het kenmerk van veel verslaafden is juist: een snelle bevrediging en een snelle oplossing van mijn probleem. Om van lust af te komen, zal je tijd moeten investeren, het zal je discipline kosten. Maar het loont de moeite! Als je wilt weten of het werkt: probeer het gewoon.

 

1. Wij erkenden dat wij machteloos stonden tegenover seks- en lustverslaving, dat ons leven onbestuurbaar was geworden.

Deze eerste stap komt voort uit de ervaring van de AA: Het is een statistisch feit dat verslaafden bijna nooit herstelden op eigen kracht. “Zonder nederigheid geen nuchterheid”. Dit principe is de voornaamste wortel van de AA.³ Hoe komt het dat het een verslaafde bijna nooit lukt om zelf vrij te komen uit zijn verslaving? Omdat de verslaving sterker is geworden dan henzelf. Dat is ook het kenmerk van verslaving: Het object van jouw verslaving wordt je slavendrijver. De eerste stap vereist de nederigheid om dit te kunnen erkennen. Hoogmoed komt voor de val.

Vele verslaafden zijn moe geworden van het strijden en herkennen zichzelf in de cirkel van wet, overtreding en schuldgevoel. Je zegt ’s morgens tegen jezelf: Ik mag niet meer porno kijken. Je legt jezelf een verbod op. In de loop van de dag, op een zwak moment, kijk je toch. Achteraf voel je je schuldig omdat je je eigen wet hebt overtreden. Om het schuldgevoel te sussen ga je weer porno kijken en de cirkel is rond. Het begint dus met jezelf geen wet meer op te leggen. Niemand zegt dat je geen porno mag kijken. Je bent vrij. Je kunt je wel afvragen of je het echt wel wilt. Er is nog nooit iemand diepgaand veranderd door het opleggen van wetten. Een verboden vrucht blijft altijd aantrekkelijk. Laat jezelf dus niets opleggen door een ander, maar leg jezelf ook geen verboden of geboden op.

Het is niet de bedoeling dat je door deze stap jezelf als een mislukkeling gaat zien. Jij bent niet het probleem. Je hebt een probleem. Dat is een groot verschil. Wat je doet bepaalt niet wie je bent. Wie je bent en wat je gelooft over jezelf bepaalt wat je doet. Het kan zijn dat je worstelt met lustgevoelens, maar dat maakt je geen lustverslaafde. In deze stap proberen we simpelweg te erkennen dat jouw gedrag een probleem heeft veroorzaakt dat jou boven het hoofd gegroeid is. Machteloos betekent ook niet dat je je maar passief eraan moet overgeven, er van uitgaand dat verslaving een ziekte is, die genetisch vastgesteld zou zijn. Machteloosheid geeft je geen excuus om je verantwoordelijkheid niet op te nemen. Je blijft verantwoordelijk voor je keuzes. Je staat dus machteloos tegenover de verslaving, maar niet tegenover je herstel!

 

2. Wij gingen geloven dat een Macht groter dan wijzelf onze geestelijke gezondheid kon herstellen.

Opvallend is dat de meeste verslaafden geen moeite hebben te erkennen dat er een macht is die groter is dan henzelf. Ze hebben dit aan den lijve ondervonden. Ze zeggen zelf vaak: “dit is sterker dan ik. Ik heb er zelf geen controle meer over. Ik moest wel, ik voelde me gedwongen”. Als je dat zegt, ben je niet vrij, maar dan is er iets groter en sterker dan jij die je drijft en dwingt. Velen noemen deze macht: de slavendrijver.

Als je beseft dat er een slechte macht is die jou onderuit probeert te halen, dan is het slechts een stapje verder te beseffen dat er ook een andere Macht is die jou er weer bovenop kan helpen. De Macht die je weer gezond kan maken. Wereldwijd geven mensen steeds weer andere namen aan deze Macht. Maar dat er een hogere Macht is, is voor veel mensen wel duidelijk. Je kunt jezelf niet aan je haren uit het moeras omhoog trekken. Je moet toegeven dat Iemand groter dan jij dat wel kan. En een drenkeling kan je het beste redden als hij niet meer tegenspartelt. Ben jij al op dat punt aangekomen?

 

3. Wij namen het besluit onze wil en ons leven over te dragen aan de zorg van God zoals wij God begrepen.

Ik kan me voorstellen dat sommige mensen moeite hebben om deze Macht God te noemen. Dat is niet erg. Deze stap vermeldt ook: “zoals wij God begrepen.” Iedereen begrijpt God op zijn eigen manier. In de context van dit boek, mag je Hem ook gewoon “Liefde” noemen. Iemand die zo iets moois als seks gemaakt heeft, moet in elk geval Liefde in zich hebben. En waarom de Persoon niet gewoon noemen naar wat Hij doet: Liefde geven.

Jezelf “overdragen aan de zorg van” betekent jezelf toevertrouwen. Jezelf toevertrouwen lijkt een hele stap, maar toch is het een belangrijke bewuste keuze: De doeltreffendheid van het hele AA programma hangt ervan af hoe goed en hoe ernstig wij hebben getracht ons leven en onze wil over te geven in de hoede van God.³ In feite is toevertrouwen heel natuurlijk. Eigenlijk heb je het al gedaan. Als baby heb je jezelf toevertrouwd aan de zorgen van je ouders. Later heb jezelf  overgegeven aan het middel van je verslaving. Met niet zulke mooie resultaten. Wat voor voordeel heb je tot nu toe gehad om zelf de baas te zijn over je leven? Wat heb je eigenlijk te verliezen? Wat is makkelijker; Loslaten of toevertrouwen? Je kunt misschien al eens beginnen met om hulp te vragen.

Het bijzondere van deze stap is dat je door jezelf toe te vertrouwen aan de hogere Macht, je je identiteit mag verlenen aan die hogere Macht. Dat is belangrijk. Want je doet wat je bent. Je bent niet wat je doet. Onze maatschappij is geneigd mensen te bestempelen naar wat ze doen: Vroeger had je een alcoholprobleem, tegenwoordig word je een alcoholist genoemd. Als je deze stempels opgeplakt krijgt, ga je je ook zo gedragen: want ze zeggen toch dat ik zo ben? Als jij jezelf beschouwt als een mislukkeling of een seksverslaafde, dan ga je ook handelen naar die overtuiging. Het wordt een selffulfilling prophecy. Als jij echter je leven toevertrouwd hebt aan de bron van Liefde, ga je ook handelen vanuit liefde. Dat verandert je van binnenuit.

 

4. Wij maakten een diepgaande en onbevreesde morele inventaris van onszelf op.

De twaalf stappen benadrukken nergens dat je moet stoppen met het verslavende gedrag. Want het gedrag diende juist om de onderliggende pijn te verzachten. Als je iemand zijn pijnstiller afneemt, komt de pijn weer omhoog. Pijn is echter niet altijd slecht. Pijn is een alarmsignaal, wat erop wijst dat er iets aan de hand is: je kunt proberen het alarmsignaal uit te schakelen, maar dat neemt de onderliggende pijn niet weg. Daarom wordt in deze stap gekeken naar oorzaken. Enkele vragen die je daarbij kunnen helpen zijn: Waarom ben ik eigenlijk begonnen met dit gedrag? Wat levert het me op? Welke pijn durf ik niet onder ogen te zien? Waarvoor ben ik op de vlucht? Het kan zijn dat je bij deze stap iemand in vertrouwen moet nemen om je hierbij te helpen. Eerlijkheid loont de moeite.

Als je zo’n diepgaande morele inventaris van jezelf opmaakt, kan je van alles tegenkomen: trots, egoïsme, hebzucht, gierigheid, lust, luiheid, jaloezie, boosheid, wrok, bitterheid, verdriet, teleurstelling, opstandigheid, angst, frustratie, etc. Over het algemeen word je niet vrolijk van zo’n lijstje. Daarom is het goed aan de andere kant van de balans ook wat goede karaktereigenschappen van jezelf op te schrijven. Het is goed om hier de tijd voor te nemen zodat je grondig kunt zijn.

 

5. Wij erkenden tegenover God, tegenover onszelf en tegenover een ander mens de precieze aard van onze misstappen.

Om van je seksverslaving af te komen, zal je met je billen bloot moeten. Je zult eerlijk moeten erkennen wat je in het geheim hebt gedaan. Nu komt je lijstje uit stap 4 van pas. Je mag je inventaris gaan opbiechten. Wees daarbij specifiek en houd het niet bij een algemene erkentenis als: “ik heb een probleem met porno”. Belijden is van alle tijden. Er is een sterke behoefte om te biechten. Vroeger gingen mensen te biecht bij een geestelijke, nu komen ze bij de dokter. Ik heb in mijn spreekkamer al heel wat mensen hun misstappen horen opbiechten. Belijden werkt bevrijdend. Je kunt zelfs online tegen betaling je schulden belijden bij een digitaal biechthokje.

Erkennen tegen jezelf is ook belangrijk. Het betekent dat je zelf de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen handelen. Je kunt niet overal anderen de schuld van geven. Je hebt altijd een eigen aandeel. Als je altijd anderen de schuld geeft, plaats je jezelf in de slachtofferrol. Een slachtoffer is weerloos. Jij bent geen slachtoffer, maar een medeplichtige. Dat is goed nieuws. Want een medeplichtige kan wat aan zijn probleem doen, een slachtoffer niet. Het begint met de verantwoording te erkennen van je eigen daden en vervolgens het besluit te nemen om je gedrag te veranderen.

Het moeilijkste van deze stap is misschien wel het erkennen tegenover een ander mens. Erkennen van je misstappen gaat gewoonlijk gepaard met enige schroom en schaamte. Zeker als je als man je seksverslaving aan je vrouw gaat belijden. Toch werkt deze stap erg bevrijdend. Veel mensen zeggen dat ze na deze stap merken alsof er een zwaar gewicht van hen af gevallen is. Je zult verbaasd zijn van de sportieve reacties die jouw eerlijkheid oproepen. Het belijden aan een ander heeft het voordeel dat dingen objectiever en juister benoemd worden en dat je een actueel advies krijgt. De waarheid is geen vijand, maar een bevrijdende vriend. Het is heerlijk om een mens zonder geheimen te zijn.

Je fouten moet je niet verbloemen

Maar je moet ze benoemen

In het begin heb je wat angst,

Maar de naakte waarheid duurt het langst.

 

6. Wij waren volkomen bereid om God al deze karaktergebreken te laten wegnemen.

Na het erkennen van je fouten, komt het erop aan bereid te zijn vergeving te ontvangen. Dit is best lastig. Veel mensen hebben de neiging om hun karaktergebreken goed te maken. Ze proberen om met goede daden de foute te compenseren. Dat is een enorm vermoeiende en frustrerende bezigheid, want wanneer heb je genoeg gedaan? In dit verband is het begrip “genade” belangrijk. Genade is onverdiende gunst. Als je aan God je misstappen belijd, mag je verwachten dat je genade krijgt. Dat wil zeggen dat je werkelijk vergeven bent van alles. Een bekende dichter schreef ooit: “Zo ver het oosten is van het westen, zo ver doet Hij onze overtredingen van ons weg”. Genade kun je alleen in dankbaarheid aannemen.

Als je weet dat je vergeven bent, is het ook makkelijker om jezelf te vergeven. Het is niet alleen goed om jezelf geen wetten meer op te leggen. Het is ook belangrijk om jezelf vrij te zetten van schuld. Schuld drukt zwaar op een mens. Er is geen pil die je daar vanaf kan helpen. Alleen belijden en vergeving aannemen biedt de werkelijke oplossing. Zo ben je van je schuld af. En als je schuld weg is, is een schuldgevoel overbodig. Je kunt nooit aan een schuldgevoel voldoen. Een schuldgevoel is frustrerend en maakt je depressief: gooi het van je schouders af! Iedereen maakt fouten. Leer jezelf los te zien van de fouten die je gemaakt hebt: Je bent goed, maar je doet niet alles goed.

     Je bent goed, maar je doet niet alles goed.

Een veel gehoorde uitspraak op verslavingsgroepen is: “Schenk geen aandacht aan het comité in je hoofd.”³ Het comité wordt gezien als een aantal negatieve, beschuldigende stemmen in je hoofd. Iedereen herkent dit. “je bent een mislukkeling, je meent het niet echt, het zal je nooit lukken”. Laat je niet veroordelen en veroordeel jezelf nooit. Wat mensen echt verandert en in beweging zet is niet een schuldgevoel, maar een overtuiging. Een schuldgevoel is negatief en frustrerend, een overtuiging is positief en motiverend. Een schuldgevoel wordt je vaak van buitenaf opgelegd. Een overtuiging komt van binnenuit. Leef uit overtuiging, niet uit een schuldgevoel.

 

7. Wij vroegen God nederig onze tekortkomingen weg te nemen.

De nadruk bij deze stap ligt op nederigheid. Nederigheid is niet minder van jezelf denken, maar minder aan jezelf denken. Nederigheid is erkennen dat je misschien geen gelijk had. Nu je fouten en misstappen zijn vergeven, zijn er misschien nog wel meer zaken die je mag opruimen in je leven. Kijk je lijstje van stap 4 nog eens na en vraag nederig of je tekortkomingen weggenomen mogen worden. Het bekende AA gebed kan hierbij behulpzaam zijn: God, geef me kalmte om te aanvaarden, wat ik niet kan veranderen, moed om te veranderen wat ik kan veranderen, en wijsheid om tussen deze twee het onderscheid te maken.

 

8. Wij maakten een lijst op van alle personen die wij schade hadden berokkend en waren bereid het met hen allen weer goed te maken.

 Relaties weer goed maken begint bij jezelf. Jij moet eerst besluiten om anderen te vergeven. Ga op een rustige plaats zitten en denk eens na over mensen die jou hebben gekwetst. Denk daarbij het eerst aan de mensen die het dichtst bij je staan: je partner, je kinderen, je ouders. Hebben ze je gekwetst? Vergeef ze, want veel mensen weten niet wat ze doen. Veel mensen zijn zelf pijn gedaan of afgewezen en hun reactie heeft jou gekwetst. Het kan helpen om je pijn en verdriet en het besluit om iemand te vergeven op te schrijven, te ondertekenen en daarna te verscheuren. Dit is niet eenvoudig, maar wel krachtig. Vergeven is niet voor zwakken, maar het is een karaktereigenschap van sterken.⁴

Als voorbereiding op stap 9 gaan we nu namen opschrijven van mensen die jij hebt gekwetst. Schade bestaat niet alleen uit de dingen die je anderen hebt aangedaan, maar ook wat je een ander juist hebt onthouden. Dit kan door er bijvoorbeeld niet te zijn geweest voor je vrouw en je kinderen toen ze je nodig hadden. Misschien heb je je verantwoordelijkheid onvoldoende opgenomen. Welke taken heb je verwaarloosd tijdens je verslaving? Wie durf je liever niet onder ogen te komen? Wie ontwijk je op straat? Waarom?

 

9. Wij maakten het waar mogelijk rechtstreeks weer goed met deze mensen, behalve wanneer dit hen of anderen zou kwetsen.

Nu wordt het spannend! Alleen dénken dat je gaat veranderen is niet genoeg. Verandering hoort gepaard te gaan met daden! Je neemt de verantwoordelijkheid op voor het door jou veroorzaakte leed. Het gaat hier om dat je je gaat verzoenen met de mensen uit stap 8. Ga naar ze toe en bied je excuses aan. Zo nodig en zo mogelijk betaal je je oude schulden af. Als je dingen in orde maakt kun je een leven leiden vrij van angst en schaamte! Je hoeft je niet meer te verstoppen in de cirkel van leugens, waarin je verstrikt was. “Rechtstreeks” betekent direct en persoonlijk. Het lijkt makkelijk om een oude schuld af te betalen via een anonieme envelop. Echter de bedoeling van stap 9 is ook dat we nederigheid, eerlijkheid en moed leren krijgen.

Behalve wanneer dit hen of anderen zou kwetsen. Het is niet de bedoeling onze eigen gemoedsrust te verkrijgen ten koste van anderen. Wees hierin wijs en overleg desnoods met een vertrouwd iemand hoe je deze stap het best kunt aanpakken. Wees voorbereid op emotionele reacties. Als bijvoorbeeld overspel of een verborgen pornoverslaving aan het licht komt, is dit een enorme deuk in het vertrouwen van de levenspartner. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Je kan de ander niet dwingen om je weer te gaan vertrouwen. Vertrouwen moet gewonnen worden. Dit kost tijd. Je geloofwaardigheid moet je bewijzen door te laten zien welke keuzes je maakt. Ik ken iemand die het wachtwoord van zijn laptop aan zijn vrouw heeft gegeven, nadat hij gebroken had met zijn pornoverslaving. Dat schept vertrouwen bij zijn vrouw.

Dingen met mensen weer in orde maken betekent niet dat je met iedereen gelijk weer bevriend wordt. Je hebt goede relaties nodig, maar waar je mee omgaat word je besmet. Zowel in negatieve als in positieve zin. Misschien moet je breken met bepaalde mensen die een slechte invloed op je hebben. Zoek contact met mensen die een positieve invloed op je hebben. Je kunt veel beter stand houden tegen omgevingsdruk, wanneer je omringt bent met mensen die je accepteren en liefhebben.

 

10. Wij gingen door met het opmaken van onze persoonlijke inventaris en wanneer wij fout waren erkenden wij dat onmiddellijk.

Eigenlijk is deze stap het dagelijks toepassen van de stappen 4 t/m 9. Het moet een gewoonte worden om dingen snel in orde te maken. Elke blokkade tussen jou en anderen, elk schuldgevoel kan een aanleiding zijn om weer te vervallen in je oude gedragspatroon. Zorg er dus voor dat je met een gerust geweten leeft. We kunnen onszelf de vraag stellen: Heb ik vandaag anderen behandeld, zoals ik zelf behandeld had willen worden?  Veel verslaafden hebben de neiging om weg te vluchten van hun verantwoordelijkheden. Maar door te vluchten verdwijnen je problemen niet. Als je één voor één je problemen kunt oplossen, mag je daar trots op zijn. Vechten geeft meer voldoening dan vluchten.

Vechten geeft meer voldoening dan vluchten.

De grootste strijd zit tussen onze oren. We kunnen ons vernieuwd voelen door het toepassen van bovenstaande stappen, maar ons oude denken is nog in ons geheugen gegrift. Niemand heeft op de “delete” knop gedrukt. Onze hersenen zijn net als een computer; ze functioneren zoals we ze zelf geprogrammeerd hebben. Maar je kan ze ook anders programmeren. Het begint met de input. In de computerwereld geldt: “garbage in, garbage out”. Je hersenen krijgen input vanuit je zintuigen. Wat laat jij binnenkomen via je ogen en oren? Waarmee voed jij je denken? Hoeveel uur per dag? Besef dat alles wat je ziet ergens opgeslagen wordt. Het is dus belangrijk op te letten waar je naar kijkt. Voed jezelf met positieve gedachten.  Onze gevoelens zijn een product van onze gedachten. Dus hoe positiever je denkt, hoe beter je je zult voelen.

“Een gedachte is maar een gedachte en geen feit”, zei Freud. En Loesje voegt daar aan toe: “Je moet niet alles geloven wat je denkt” Met andere woorden: je hoeft niet elke gedachte even serieus te nemen. Leer relativeren. Je kunt heel erg opgewonden raken of je juist heel schuldig voelen over het zien van een pornografisch beeld, maar dat veroorzaakt een kettingreactie van emoties in je lichaam. Je kunt het ook relativeren: inderdaad een knappe man of vrouw, het is volkomen normaal dat ik daar gevoelens bij heb. Punt. Ik wend m’n hoofd af en ga verder m’n weg. Je kunt er niets aan doen als een overvliegende vogel zijn behoefte op je hoofd laat vallen, maar wel als hij een nestje bouwt in je haar!

 

11. Wij zochten door gebed en meditatie verbetering in ons bewuste contact met een Macht groter dan wijzelf, slechts biddend om Gods wil voor ons te kennen en de kracht die te volbrengen.

De twaalf stappen hebben wel een religieus tintje, maar je hoeft niet religieus te zijn om te bidden en te mediteren. Het heeft me verbaasd te ontdekken hoeveel mensen bidden. Ook atheïsten en ongelovigen hebben me verteld dat ze in moeilijke momenten bidden. Bidden is niet het afraffelen van een vast religieus ritueel, maar het is het uitspreken van je hartenwensen en verlangens. Een gebed is geen discussie, maar een dialoog. “Help!” is een gebed dat sneller beantwoord wordt dan “Waarom?” Gebed is geen uitwisselen van informatie, maar gebed is relatie. In een open relatie wordt er afwisselend gesproken en geluisterd.

Meditatie is ook steeds populairder aan het worden. Steeds meer mensen zien de noodzaak om even de drukke 24 uursmaatschappij te ontvluchten voor een tijd van rust en stilte. Er zijn vele vormen van meditatie. Je kunt mediteren door een wandeling te maken in de natuur, rustige muziek te luisteren, een warm bad te nemen, of je gewoon even terug te trekken op een stil plaatsje zonder storende elektronica om je heen. Ook jij hebt een oplaadpunt nodig. Dit is de plek waar je je leegte kunt laten vullen. De oorspronkelijke betekenis van meditatie is niet om jezelf leeg te maken, maar om jezelf te vullen met iets positief. Je concentreert je op het goede en mooie. Kijk eens naar de vogels in de lucht, de tulpen in het veld, ze maken zich geen zorgen en toch leven ze volop. Bestudeer eens een mooie tekst of een gedicht dat je aanspreekt. Onderstaand gedicht is vele mensen wereldwijd tot inspiratie geweest en kan als vertrekpunt dienen voor jouw ontdekkingstocht in meditatie. Probeer jezelf dit eens voor te stellen terwijl je het leest:

De Heer is mijn herder, mij zal niets ontbreken.

Hij brengt mij naar groene weiden, laat me rusten aan het water.

Hij geeft mij kracht en leidt me langs veilige paden, zoals Hij beloofd heeft.

Al ga ik door een diepdonker dal, ik hoef geen gevaar te duchten, want U, Heer, bent bij me, uw staf en uw stok beschermen mij.

Heer, U nodigt mij uit aan uw tafel, mijn tegenstanders moeten het aanzien; U zalft mijn hoofd met balsem, U vult mijn beker tot de rand. Uw goedheid, uw liefde ervaar ik, mijn leven lang, in uw huis mag ik wonen, tot in lengte van dagen.⁵

 

12. Tot spiritueel ontwaken gekomen als resultaat van deze stappen, probeerden wij deze boodschap aan seks- en lust verslaafden te brengen en deze beginselen toe te passen op alle gebieden van ons leven.

Bill Wilson, één van de oprichters van de AA, ontdekte dat de enige manier waarop hij nuchter kon blijven was door andere alcoholverslaafden te helpen. “Wij weten dat we de kostbare gave van nuchterheid niet kunnen behouden als we ze niet wegschenken” Het gaat hier om een manier van geven die niets terugverlangt. Hij verwacht niet dat zijn lijdende broeder hem terugbetaalt, zelfs niet dat hij van hem houdt. Er bestaat geen grotere genoegdoening en vreugde dan een goed uitgevoerde 12^e stap.⁴ Het is leuker om te geven dan te ontvangen. Alles wat je zelf hebt geleerd, kan je ook aan een ander leren.

 Bovendien: als je zelf vrijheid hebt ervaren door het in praktijk brengen van deze stappen, dan zou het wel erg egoïstisch zijn om dit voor jezelf te houden. Ook dit vraagt een ommekeer in je gedachten: ik besluit om mijn zelfgerichte leefstijl op te geven en me te gaan richten op mensen om me heen. Moeder Theresa had geen moeite met gevoelens van lust, hoewel ze niet getrouwd was. Ze was zo gericht op anderen, dat ze geen gelegenheid had om bezig te zijn met haar eigen lustgevoelens. Door een houding van dienstbaarheid aan anderen, bevrijd je jezelf uit je egocentrische gevangenis. Je zou kunnen beginnen met op te schrijven wat dit boek voor je betekend heeft en dat doorgeven aan anderen. De verhalen in dit boek zijn ook anderen tot bemoediging. Je zou ook dit boek cadeau kunnen geven aan een ander.

Een laatste tip: probeer deze 12 stappen niet alleen te doorlopen. Neem iemand in vertrouwen die je vertrouwen kan. In het Engels heet dit zo mooi; een accountability partner: iemand aan wie je verantwoording aflegt. Iemand die je kunt bellen, wanneer je het moeilijk hebt. Iemand die je kan bemoedigen, als je teruggevallen bent. Iemand die je niet afwijst, maar je begrijpt. Zoek bij voorkeur iemand van hetzelfde geslacht. Zoals iemand anders een coach is voor jou, mag jij ook anderen coachen. Zo blijft het doorgaan. Door te delen, vermenigvuldig je.

Als jij jezelf herkent in een seks- en lustverslaving, en je komt er niet uit met deze 12 stappen, blijf er dan niet mee lopen. Er zijn genoeg mogelijkheden om je verder te helpen. Je eigen huisarts kan je altijd verder verwijzen. Er zijn genoeg instanties die je hulp kunnen bieden van online hulp tot opname. Ik noem er slechts enkele: www.hulpbijseksverslaving.com, www.dehoop.org, www.solutions-center.nl, www.strijdlust.net, www.incontrool.nl.

 

Na een dag van veel geploeter

Zat ik achter mijn computer

Plots zag ik daar die mooie vrouw

en dacht; dit is wat ik wou.

 

Ik dacht: het kan misschien geen kwaad

Maar toen was het al te laat

Ik was me van geen kwaad bewust,

Maar ben erin geluisd door lust.

 

Verstrikt in mijn verlangen

Door de list van lust gevangen

Vastgekluisterd aan m’n PC

Niemand kijkt toch met me mee

 

Liefde was voor mij een must.

Op zoek naar iemand die me kust

Maar nu ben ik me bewust:

Dit is lege, liefdeloze lust

 

Op zoek naar liefde en genot

Maar deze lust maakt me kapot

Ik voel me eenzaam en alleen

Waar, o waar kan ik hier mee heen?

 

1. Hilton, D. L. (2013). Pornography Addiction—A Supranormal Stimulus Considered in the Context of Neuroplasticity. Socioaffective Neuroscience & Psychology 3:20767
2. Hilton, D. L. Jr, Watts, C. (2011) Pornography addiction: A neuroscience perspective, Surgical Neurology International Journal 2011; 2: 19.
3. Alcoholics Anonymous World Services Inc. (2008) 12 stappen en 12 tradities, AA, Hoorn, Nederland, Communications 2020
4. Uitspraak van Mahatma Ghandi
5. Psalm 23, (2004) Het boek psalmen, Heerenveen, Nederland, uitgeverij Jongbloed.